Η προστασία των καλλιεργειών τομάτας αποτελεί ένα καίριο ζήτημα σήμερα καθώς και μία αλυσίδα με κρίκους τον σπόρο, το σπορόφυτο και τις ορθές πρακτικές από τους παραγωγούς.
Το βακτηριακό έλκος με την ονομασία «Clavibacter Michiganensis» είναι ένα σπορομεταδιδόμενο βακτήριο, το οποίο μπορεί κάτω από τις κατάλληλες κλιματολογικές συνθήκες να εξαπλωθεί πολύ εύκολα οδηγώντας σε καταστροφικές για την παραγωγή συνέπειες.
Το βακτήριο μπορεί να επιβιώσει σε πολλά περιβάλλοντα όπως στον σπόρο (έως 5 χρόνια), σε μολυσμένο έδαφος, πλαστικές επιφάνειες, τσιμέντο (3-4 εβδομάδες), σε φυτικά υπολείμματα (έως 24 μήνες) και σε σολανώδη που λειτουργούν ως ξενιστές.
Πώς μεταδίδεται
Όταν υπάρχουν προσβεβλημένα φυτά στην καλλιέργεια μεταδίδεται μέσω του ποτίσματος (ειδικά με διαβροχή των φύλλων), με τις καλλιεργητικές εργασίες (π.χ. κλαδέματα) όταν εκτελούνται χωρίς κατάλληλη απολύμανση, ή με τον αέρα. Μάλιστα, η προσβολή φυτών τομάτας με βακτηριακό έλκος είναι πιο εύκολη σε νεαρή ηλικία.
Συμπτώματα προσβολής
Το Clavibacter ενδέχεται να μην παρουσιάζει συμπτώματα οπτικά, ωστόσο σε προχωρημένες καταστάσεις μπορούν να εκδηλωθούν:
- Περιφερειακές νεκρώσεις στα φύλλα.
- Νεκρωτικές κηλίδες στα φύλλα και τους μίσχους.
- Μικρές λευκές φουσκάλες σε προσβεβλημένα φύλλα.
- Δυσκολία ανάπτυξης του φυτού.
- Μαρασμός του φυτού.
- Σκάσιμο κορμού.
Πρόληψη και διαχείριση του κινδύνου
Καθώς ο κίνδυνος εξάπλωσης του βακτηριακού έλκους δεν αντιμετωπίζεται με φυτοπροστατευτικά σκευάσματα, η πρόληψη και η διαχείρισή του είναι οι μόνες αποτελεσματικές στρατηγικές αντιμετώπισης, στις οποίες εμπλέκονται τόσο οι παραγωγοί σπόρων και τα φυτώρια σποροφύτων όσο και οι καλλιεργητές.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο την πρόληψη εμφάνισης και εξάπλωσης του βακτηριακού έλκους σε φυτά τομάτας, προχώρησε στη θέσπιση του εξειδικευμένου πρότυπου/συστήματος υγιεινής και διαχείρισης επικινδυνότητας με την ονομασία GSPP (Good Seed and Plant Practices).
Μέτρα προστασίας
Σύμφωνα με τις συστάσεις του GSPP οι καλλιεργητές προτείνεται πριν από τη φύτευση να προχωρούν στις εξής ενέργειες:
- Απομάκρυνση όλων των φυτικών υπολειμμάτων και απολύμανση του θερμοκηπίου και του εξοπλισμού.
- Καταπολέμηση σολανωδών ζιζανίων.
- Απολύμανση του χώρου, των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού με εγκεκριμένα σκευάσματα.
Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας προτείνεται:
- Χρησιμοποίηση υγιών και πιστοποιημένων κατά GSPP σπόρων και σποροφύτων.
- Τακτικός έλεγχος για έγκαιρο εντοπισμό συμπτωματικών φυτών.
- Ξερίζωμα με όλο το ριζικό σύστημα και καταστροφή (κάψιμο) των ασθενών φυτών και των γειτονικών τους φυτών.
- Παύση παροχής νερού στις θέσεις των ασθενών φυτών.
- Εκτέλεση ψεκασμών των υπολοίπων φυτών με εγκεκριμένα χαλκούχα σκευάσματα, στις προβλεπόμενες δοσολογίες.
- Απολύμανση των καλλιεργητικών εργαλείων με καθαρό οινόπνευμα ή άλλο εγκεκριμένο απολυμαντικό κατά τη διάρκεια των εργασιών όσο πιο τακτικά γίνεται (το πιο σωστό μετά από την ολοκλήρωση των εργασιών ανά φυτό, οπωσδήποτε ανά γραμμή).
- Μετά το τέλος των απαιτούμενων καλλιεργητικών εργασιών (π.χ. ξεφύλλισμα, κλάδεμα, κ.λ.π.) ψεκασμός των φυτών με εγκεκριμένα χαλκούχα σκευάσματα στις προβλεπόμενες δοσολογίες.
- Αποφυγή δημιουργίας πληγών στο ριζικό σύστημα και επαφής πληγωμένων μερών του υπέργειου τμήματος με το υπόστρωμα.
- Αποφυγή ποτίσματος με νερό που διέρχεται από αγρούς ή θερμοκήπια με ασθενή φυτά.
- Καταπολέμηση σολανωδών ζιζανίων.
Στο τέλος της καλλιέργειας συστήνεται:
- Αφαίρεση και καύση με φωτιά των υπολειμμάτων των φυτών μαζί με το ριζικό τους σύστημα με το τέλος της καλλιέργειας.
- Απολύμανση του χώρου, των εγκαταστάσεων & του εξοπλισμού με εγκεκριμένα σκευάσματα.
Για συμβουλές και περαιτέρω πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στον γεωπόνο της AGRIS της περιοχής σας.
